Skąd się bierze pot?

Pot wydzielany jest przez gruczoły potowe rozmieszczone na całej skórze.

Rozróżnia się 2 typy gruczołów potowych:

• zwykłe (ekrynowe) – małe, przeważające w liczbie, występujące w prawie całej skórze. Mają zasadnicze znaczenie w procesie termoregulacji;
• zapachowe (apokrynowe) – większe lecz występujące w mniejszej ilości, występują w skórze okolic pachowych, otoczki sutka, wzgórka łonowego, warg sromowych większych i moszny. Gruczoły zapachowe odgrywają pewną rolę w pobudzeniu płciowym. Ich czynność rozpoczyna się dopiero w okresie pokwitania.

Nadpotliwość

Co może być przyczyną nadmiernego pocenia?

Nadmierne pocenie ma najczęściej charakter emocjonalny i zazwyczaj dotyczy pach, dłoni, stóp i pachwin. Przyczyną nadmiernego pocenia mogą być też choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, nadczynność tarczycy, gruźlica i choroby nerek, malaria. W tej sytuacji leczenie nadpotliwości polega na usunięciu choroby głównej.

Pocenie jest zazwyczaj stanem zupełnie fizjologicznym, jednak jego nasilenie może być niezwykle uciążliwe. Można mu zapobiegać stosując ogólnie dostępne preparaty o działaniu antyperspiracyjnym. Jeśli jednak jest wyjątkowo nasilone, stanowi wskazanie do leczenia. Nadpotliwość można leczyć ogólnie neuroleptykami i lekami hamującymi czynność gruczołów potowych. Terapia może być prowadzona tylko pod kontrolą lekarza i na jego zlecenie.

Czy nadmierne pocenie zawsze jest chorobą?

Nadmierne wydzielanie się potu jest często objawem fizjologicznym, zależnym od sytuacji w jakiej znalazł się nasz organizm, a nie wynikiem choroby. Może tak być np. w wypadku tzw. pocenia smakowego, występującego po spożyciu gorących lub pikantnych potraw. W tej sytuacji następuje czasem gwałtowne pocenie się nosa i warg oraz czoła. Czasem jednak przyczyną tego rodzaju nadpotliwości jest uszkodzenie układu nerwowego. Ocena czy mamy do czynienia z objawem fizjologicznym, czy też z chorobą zależy od okoliczności i nasilenia objawów.

Co to jest nadpotliwość?

Nadpotliwość, określana łacińskim terminem hyperhidrosis, jest stanem nadmiernej aktywności gruczołów potowych. Można ją podzielić na trzy grupy: pocenie uogólnione,asymetryczne i smakowe.

• Pocenie uogólnione – obejmuje skórę całego ciała. Może być spowodowane zaburzeniami termoregulacji albo czynnikami emocjonalnymi. Natomiast pocenie spowodowane działaniem wysokiej temperatury otoczenia lub przegrzania organizmu (np. podczas gorączki lub intensywnego wysiłku fizycznego) jest normalne i niezbędne dla zdrowia. Jego intensywność jest różna. Zależy od indywidualnych różnic w działaniu ośrodka termoregulacji. Pod wpływem częstych stanów gorączkowych może dojść do pewnych zaburzeń i w efekcie do nadpotliwości niefizjologicznej.
  Nadmierne pocenie może występować przy cukrzycy, nadczynności tarczycy, nowotworach złośliwych, menopauzie, otyłości. Pocenie o podłożu psychicznym dotyczy najczęściej dłoni, stóp, pach, pachwin i twarzy, ale może także obejmować skórę całego ciała. Pojawia się zazwyczaj napadowo pod wpływem bodźców emocjonalnych. Dotyczy najczęściej ludzi młodych – młodzieży, a czasem nawet dzieci. Nadmierna potliwość u młodzieży zazwyczaj związana jest z okresem dojrzewania, a ściślej z zachodzącą wówczas burzą hormonalną. Jeżeli zwykłe środki higieniczne nie pomagają należy zgłosić się do lekarza – dermatologa. Niekiedy należy stosować środki zmniejszające potliwość.
• Pocenie asymetryczne jest wynikiem zaburzeń w działaniu układu nerwowego.
• Pocenie smakowe pojawia się po zjedzeniu gorących lub pikantnych potraw, dotyczący nosa, czoła i warg. Zazwyczaj występuje fizjologicznie.

Nadmierne pocenie się jakiejś jednej części ciała zwykle związane jest z reakcją emocjonalną na stres. Najczęściej mamy w tym wypadku do czynienia z poceniem się dłoni, które w skrajnych przypadkach mogą być nieustannie wilgotne, co powoduje oczywisty dyskomfort. W reakcji na stres mogą się też pocić pachy lub inne części ciała. Ale mogą być również inne przyczyny takiego stanu rzeczy – zaburzenia hormonalne, niewłaściwa dieta, a nawet niewłaściwe kosmetyki. Stosowanie środków uspokajających czy doraźnych preparatów zmniejszających wydzielanie potu, może pomóc w łagodzeniu objawów, natomiast nie usunie przyczyny nadmiernej potliwości.

Ocenia się, że nawet 1% populacji cierpi na jedną z odmian nadmiernej potliwości. Dolegliwości zwykle pojawiają się w drugiej lub w trzeciej dekadzie życia.